ಭರತ ನಾಟ್ಯದ ವಿಶೇಷತೆ Bharata Natyada Visheshate In Kannada The specialty of Bharata Natya In Kannada Information Of Bharata Natya In Kannada
Contents
Bharata Natyada Visheshate In Kannada
ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಭರತ ನಾಟ್ಯದ ವಿಶೇಷತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದೇವೆ. ಈ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಭರತ ನಾಟ್ಯದ ಇತಿಹಾಸ, ಮೂಲಭೂತ ಲಕ್ಷಣಗಳು, ವೇಷಭೂಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದ ಬಗ್ಗೆಯು ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದೇವೆ.
ಭರತ ನಾಟ್ಯದ ವಿಶೇಷತೆ
ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಭರತನಾಟ್ಯವನ್ನು ಪುರುಷರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಇಬ್ಬರೂ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ನೃತ್ಯವೆಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ತನ್ನ ಚೆಲುವು, ಶುದ್ಧತೆ, ಮೃದುತ್ವ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪದ ಭಂಗಿಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಭರತನಾಟ್ಯವು ನೃತ್ಯದ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು 9 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೆಯೇ ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವು ಭಗವಾನ್ ಶಿವನ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ (ನೃತ್ಯದ ದೇವರು), ಹಿಂದೂ ತಪಸ್ವಿ ಯೋಗಿ ಮತ್ತು ದುಷ್ಟ ವಿನಾಶದ ದೈವಿಕ ಪರಿಶೋಧಕ. ಶಿವನ ನೃತ್ಯವನ್ನು ‘ಆನಂದ ತಾಂಡವಂ’ ಎಂಬ ಪದ್ಧತಿಯಿಂದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಐದು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತ ಶಕ್ತಿಯ ಸಾಕಾರ ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ.
ಭರತನಾಟ್ಯ ಎಂಬ ಹೆಸರು “ನಾಟ್ಯ” ಬರೆದ ಭರತ ಮುನಿ ಎಂಬ ಋಷಿಯಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಭರತನು ಕ್ರಿ.ಶ 1 ಮತ್ತು 2 ನೇ ಶತಮಾನದ ನಡುವೆ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಅವರು ನೃತ್ಯ ಕಲೆಯ ವಿವರವಾದ ಕಥೆಯನ್ನು ಬರೆದರು ಮತ್ತು ಭರತನಾಟ್ಯವು ಬಹಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಉಳಿದಿದೆ ಎಂದು ಅನೇಕ ಜನರು ಅವರ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಮನ್ನಣೆ ನೀಡಿದರು. ಕಲೆಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಮತ್ತೊಂದು ಅಂಶವೆಂದರೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭರತನಾಟ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ದೇವದಾಸಿ.
ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ವಿಕಾಸ
ಹಿಂದೂ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ ‘ಭರತ’ ಮತ್ತು ನಾಟ್ಯಂ ಎಂಬ ಎರಡು ಪದಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ನೃತ್ಯ ರೂಪದ ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ‘ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ನಾಟ್ಯಂ ಎಂದರೆ ನೃತ್ಯ. ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ‘ಭಾವ’ ಅಂದರೆ ಭಾವನೆಗಳು, ಮಧುರವಾದ ‘ರಾಗ’ ಮತ್ತು ‘ತಾಳ’ ಅದು ಲಯ. ಹೀಗಾಗಿ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಪದವು ಭಾವ, ರಾಗ ಮತ್ತು ತಾಳವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದಂತಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಭಗವಂತ ಭರತನಿಗೆ ಭರತನಾಟ್ಯವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದನು, ನಂತರ ಅವರು ನಾಟ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಈ ಪವಿತ್ರ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ವಿವಿಧ ಅಧ್ಯಾಯಗಳಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾಗಿರುವ ಸಾವಿರಾರು ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಪಠ್ಯವು ನೃತ್ಯವನ್ನು ಎರಡು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಜಿಸುತ್ತದೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ ‘ನೃತ’ ಇದು ಕೈ ಚಲನೆ ಮತ್ತು ಸನ್ನೆಗಳ ಕೈಚಳಕವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಶುದ್ಧ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ‘ನೃತ್ಯ’ ಇದು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ರಷ್ಯಾದ ವಿದ್ವಾಂಸ ನಟಾಲಿಯಾ ಲಿಡೋವಾ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ‘ನಾಟ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರ’ ತಾಂಡವ ನೃತ್ಯ, ನಿಂತಿರುವ ಭಂಗಿಗಳು, ಮೂಲ ಹೆಜ್ಜೆಗಳು, ಭಾವ, ರಸ, ನಟನೆಯ ವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಸನ್ನೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಳ ಹಲವಾರು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.
ಮೂಲಭೂತ ಲಕ್ಷಣಗಳು
ಭರತನಾಟ್ಯದ ಮೂರು ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ ಚಲನೆ, ವೇಷಭೂಷಣ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ಇವು ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರದಂತೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಭರತನಾಟ್ಯದಲ್ಲಿ ಎರಡು ರೀತಿಯ ಚಲನೆಗಳಿವೆ – ಅಮೂರ್ತ ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ. ಲಯವನ್ನು ತೋರಿಸಲು, ಅಲಂಕಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಅಮೂರ್ತ ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಶೀಲ ಚಲನೆಗಳು ಅರ್ಥವನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಭಾವನೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ, ಕೈ ಸನ್ನೆಗಳು, ಭಂಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಮುಖದ ಭಾವನೆ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಚಲನೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವಿಷಯ ಅಥವಾ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅದರ ಅನುಭವವನ್ನು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ರವಾನಿಸುವುದು ಭರತ ನಾಟ್ಯದ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.
ಭರತನಾಟ್ಯವು ವಿವಿಧ ವಿಶಿಷ್ಟ ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪಾದಗಳ ಲಯಬದ್ಧದ ಹೆಜ್ಜೆಯ ಜೊತೆಗೆ, ಮೊಣಕಾಲುಗಳು ನೆಲವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಜಿಗಿತಗಳು ಇವೆ. ಮೊಣಕಾಲುಗಳನ್ನು ಬಾಗಿದ ಮತ್ತು ಹೊರಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಸುವ ನಿಲುವಿನಲ್ಲಿ ಅನೇಕರನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಿಣಿತ ನರ್ತಕಿಯಿಂದ ನಿರ್ವಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಚಲನೆಗಳು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಹರಿಯುತ್ತವೆ. ಭರತನಾಟ್ಯದ ಅಸಾಧಾರಣ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವೆಂದರೆ ಕಣ್ಣುಗಳ ಚಲನೆಗಳು, ಇದು ದೇಹದ ಚಲನೆಗಳಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಜನರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿತರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ವೇಷಭೂಷಣ
ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಭರತನಾಟ್ಯ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಭಾರತೀಯ ಸೀರೆಗಳನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ನೃತ್ಯಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿವೆ. ಸೀರೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಕೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಅವು ಒಂದೇ ಬಟ್ಟೆಯ ತುಂಡುಗಳಲ್ಲ, ಆದರೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೊಲಿದ ತುಂಡುಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಗ್ರಾಹಕೀಕರಣವು ಅವುಗಳನ್ನು ಧರಿಸಲು ಸುಲಭವಾಗಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸೀರೆಗಿಂತ ನೃತ್ಯ ಮಾಡಲು ಸುಲಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ವಿವಿಧ ಚಲನೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತವೆ. ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಮತ್ತು ವರ್ಣಮಯವಾಗಿವೆ. ಅವರು ಸೀರೆ ಸಂಪ್ರದಾಯದಿಂದ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಗಡಿ ಬಣ್ಣಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ವೇಷಭೂಷಣಗಳ ವಿವಿಧ ತುಣುಕುಗಳ ಗಡಿಗಳು ನರ್ತಕಿಯ ರೂಪವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸುವ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ.
ಭರತನಾಟ್ಯ ವೇಷಭೂಷಣದ ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಜೋಡಿ ಕಾಲುಂಗುರಗಳು ಅಥವಾ ಗೆಜ್ಜೆಗಳು. ಅವರು ನೃತ್ಯದ ಲಯಬದ್ಧವಾದ ಹೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಸಂಗೀತಗಾರರು ತಮ್ಮ ವಾದ್ಯಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವಂತೆ ನೃತ್ಯಗಾರರು ತಮ್ಮ ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಎಂದಿಗೂ ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಧರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಮಹಿಳೆಯರ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಬಳೆಗಳು, ಉಂಗುರಗಳು, ಕಿವಿಯೋಲೆಗಳು, ಮೂಗುತಿಗಳು ಮತ್ತು ತೋಳುಗಳು ಮತ್ತು ತಲೆಗೆ ವಿಶೇಷವಾದ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಮಾಣದ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.
ಸಹಜವಾಗಿ, ನೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಮೇಕ್ಅಪ್ ಇದೆ ಮತ್ತು ಭರತನಾಟ್ಯ ಮೇಕ್ಅಪ್ ಕೆಲವು ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕಣ್ಣುಗಳ ಸುತ್ತಲೂ ಭಾರವಾದ ರೇಖೆಗಳನ್ನು ಎಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಕಣ್ಣುಗಳ ಹಿಂದೆ ಹೊರಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತೆಯೇ, ಹುಬ್ಬುಗಳು ಗಾಢವಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಲೈನರ್ನೊಂದಿಗೆ ಹೊರಕ್ಕೆ ವಿಸ್ತರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಮೇಕ್ಅಪ್‌ನ ಉದ್ದೇಶವು ಕಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಹುಬ್ಬುಗಳ ಚಲನೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುವುದು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಗೋಚರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ನೃತ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೆ. ಪಾದಗಳ ಅಡಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಕಾಲ್ಬೆರಳುಗಳ ತುದಿಗಳಿಗೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಬೆರಳ ತುದಿಗೆ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿ ಕೈಯಲ್ಲೂ ಘನ ವೃತ್ತದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ ಅಲಂಕಾರವು ಕೈ ಮತ್ತು ಕಾಲುಗಳ ಚಲನೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಪುರುಷರ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಸರಳವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಧೋತಿಯು ಕೆಳಭಾಗವನ್ನು ಆವರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮೇಲಿನ ಉಡುಪನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಪುರುಷರು ಕಾಲಿಗೆ ಗೆಜ್ಜೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಮಹಿಳೆಯರಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪುರುಷರು ಮಹಿಳೆಯರಂತೆ ಕಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಅದೇ ರೀತಿಯಾದ ಮೇಕ್ಅಪ್ ಅನ್ನು ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಭರತನಾಟ್ಯ ವೇಷಭೂಷಣವು ಸುಂದರವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ದೇವರುಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಅರಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜರಿಗೆ ನೃತ್ಯ ಮಾಡಲು ಧರಿಸಿರುವ ಉಡುಗೆಯಾಗಿತ್ತು. ನರ್ತಕಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದಾಗ, ವೇಷಭೂಷಣವು ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ.
ವಾದ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ
ಭರತನಾಟ್ಯ ನರ್ತಕಿಯು ಸಂಗೀತದವರು ಜೊತೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ, ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇಡೀ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ನಡೆಸುವ ಗಾಯಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗುರುಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಸಿಂಬಲ್ಸ್ ಅಥವಾ ಇನ್ನಾವುದೇ ವಾದ್ಯವನ್ನು ಸಹ ನುಡಿಸಬಹುದು. ಭರತನಾಟ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಗೀತವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಸಿಂಬಲ್ಸ್, ಕೊಳಲು, ನಾದಸ್ವರ, ಉದ್ದನೆಯ ಕೊಳವೆ ಕೊಂಬು, ಮೃದಂಗ ಮತ್ತು ವೀಣೆಯನ್ನು ನುಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
FAQ:
1. ಭರತ ನಾಟ್ಯ ಯಾವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು?
ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ
2. ಭರತ ನಾಟ್ಯದಲ್ಲಿನ 2 ಚಲನೆಗಳು ಯಾವುವು?
ಅಮೂರ್ತ ಮತ್ತು ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ
3. ಅಮೂರ್ತ ಚಲನೆಯನ್ನು ಯಾವಾಗ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ?
ಲಯವನ್ನು ತೋರಿಸಲು, ಅಲಂಕಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಮತ್ತು ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಅಮೂರ್ತ ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ